سواد اطلاعاتی: مفاهیم و استانداردها ۱
با توجه به رشد روزافزون اطلاعات و تغییرات فناوری، دستیابی به اطلاعات مفید و سودمند مهم و ضروری می‌باشد. معمولا افراد برای دسترسی به اطلاعات با مشکل مواجه هستند، برای پیدا کردن اطلاعات مفید در میان انبوه اطلاعات تولید شده باید به مهارتهای خاص مجهز بود، مهارتهایی که با کسب آن قادر باشیم به جستجوی اطلاعات، گزینش و ارزیابی آنها بپردازیم و در اصطلاح کلید اصلی یادگیری مادام‌العمر را بدست آوریم. ”سواد اطلاعاتی مجموعه‌ای از توانائیها است از جمله توانایی دانستن اینکه چه اطلاعاتی مفید است، توان آگاهی از این که اطلاعات را از کجا می‌توان بدست آورد، توان بازیابی اطلاعات، توان تغییر اطلاعات، توان ارزیابی و سازماندهی اطلاعات و توان استفاده و تبادل اطلاعات. کسی که مجموعه این مهارتها را کسب کرده باشد باسواد اطلاعاتی است. (پریرخ، ۱۳۷۸)
باسواد اطلاعاتی قادر است تا رایانه‌ها، نرم‌افزارهای کاربردی، پایگاههای داده و فناوریهای دیگر را برای انجام امور گوناگون مربوط به تحصیل و حرفه خود بکار گیرد.
در اینجا جهت آشنایی بیشتر با نحوه دستیابی به مهارتهای اطلاع‌یابی و ایجاد این مهارتها به معرفی سایتهای اینترنتی در این زمینه می‌پردازیم.
۱) Florida International University Libraries
http://www.fiu.edu/~library/ili/iliweb.html
این سایت به معرفی صفحات اینترنتی در رابطه با سواد اطلاعاتی، استانداردهای مربوط به سواد اطلاعاتی، مؤسسات حرفه‌ای، مؤسسات فرهنگی، برنامه‌های سواد اطلاعاتی در دانشگاهها، مقالات و تحقیقات در این زمینه پرداخته است.
ِ۲) Association of College & Research Libraries
http://www.ala.org/ala/acrl/acrlstandards/informationliteracycompentency.htm
این سایت زیر نظر انجمن کتابخانه‌های آمریکا (ALA) به معرفی استانداردهای سواد اطلاعاتی پرداخته است. از طریق این استانداردها می‌توان میزان سواد اطلاعاتی افراد را مورد سنجش قرار داد. این استانداردها توسط کمیته استانداردهای انجمن دانشگاهی و کتابخانه‌های تحقیقاتی تهیه و توسط هیأت مدیره انجمن دانشگاهها و کتابخانه‌های تحقیقاتی در همایش انجمن کتابخانه‌های آمریکا در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۰۰ تصویب گردیده است. تهیه ۵ نسخه از این استاندارد به طور رایگان امکانپذیر می‌باشد.
۳) American Association of School Librarian
http://www.ala.org/aas/Template.cfm
این سایت زیر نظر انجمن کتابداران آمریکا (ALA) به معرفی استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانش‌آموزان می‌پردازد. از آنجایی که ایجاد مهارتهای اطلاع‌یابی در دانش‌آموزان پایه یادگیری مادام‌العمر می‌باشد. پرداختن به این امر در سنین اولیه آموزش ضروری می‌باشد. این سایت به ۹ استاندارد اصلی اشاره می‌کند و استانداردها را در سه بخش سواد اطلاعاتی، آموزش مستقل و مسؤلیتهای اجتماعی تقسیم‌بندی نموده است.
۴) The www Virtual Library
http://goose.ycp.edu/~gszczyrb/vlib
این سایت به معرفی منابع مختلف در رابطه با مهارتهای سواد اطلاعاتی پرداخته است. این سایت در ابتدا به معرفی راهنماها در این زمینه می‌پردازد سپس گروههای بحث الکترونیکی، مؤسسات آموزشی، مدارس، سازمانها، گزارشات و استانداردها و تحقیقات در این زمینه را معرفی نموده است.
۵) School Libraries.org
http://www.school-libraries.org/resources/literacy.html
این سایت به معرفی منابع مورد نیاز کتابخانه‌های مدارس در زمینه مهارتهای سواد اطلاعاتی و مهارتهای کتابخانه‌ای پرداخته است. این سایت اطلاعات کلی در زمینه سواد اطلاعاتی را مطرح نموده است. همچنین، مسائل و راه‌حلهایی را برای بالا بردن سطح سواد اطلاعاتی در کتابخانه‌های مدارس بیان نموده است و به دروازه‌های اطلاعاتی به عنوان منابع ارزشمند در این زمینه اشاره کرد. علاوه بر این، در رابطه با ساختار کتابخانه‌ها، ارزش دستیابی online به مهارتهای سواد اطلاعاتی و ساختار صفحات وب در آموزش پرداخته است.
…………………………………………………………………………………
۱) فرزانه فرجامی (سرپرست مرکز اطلاع‌رسانی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد)
نظر دهید!